Zoogdieren horen bij elkaar en vogels ook. Een panda past niet bij een haai. Of kan het ook anders? In de opdracht ‘Ontwerp je eigen dierentuin’ gaan leerlingen aan de slag met de vaardigheid Ordenen. Deze creatieve opdracht activeert leerlingen, en biedt mogelijkheden om de brug te slaan naar de formele indeling van organismen.
Ordening. Voor sommige docenten is het de basis van het biologie-onderwijs: het grote raamwerk waaraan je het hele vak biologie kunt ophangen. Voor sommigen is het een moetje. En voor anderen is het verwarrend omdat de ordening van organismen elk jaar lijkt te veranderen, sinds het indelen op basis van uiterlijke kenmerken heeft plaatsgemaakt voor verwantschap op basis van DNA.
Wat in alle hectiek gelukkig hetzelfde blijft is de vaardigheid van het ordenen: het indelen van organismen op gemeenschappelijke eigenschappen of kenmerken. Deze vaardigheid vormt het uitgangspunt voor de startopdracht van het thema Biodiversiteit: “Ontwerp je eigen dierentuin”.
Ontwerp je eigen dierentuin
Bij de opdracht ‘Ontwerp je eigen dierentuin’ kunnen leerlingen kennismaken met Ordening, zonder dat ze belemmerd worden door de regels en uitgangspunten die biologen hebben opgesteld. Hiervoor krijgen leerlingen een set met 36 afbeeldingen van dieren. Deze mogen ze indelen voor hun nieuwe dierentuin. De belangrijkste ontwerpeis hierbij is: alle dieren die bij elkaar komen, hebben minstens 1 eigenschap overeenkomstig.
Na afloop presenteren de leerlingen hun ontwerp aan de rest van de klas, inclusief hun eigen regels voor Ordening. Zo kun je als docent de brug slaan naar de leerstof, en leerlingen op een creatieve en actieve wijze laten kennismaken met dit thema.
Algemene vaardigheden
Naast de biologische vakinhoud komen bij deze opdracht ook vaardigheden aan bod, zoals de natuurwetenschappelijke vaardigheid ontwerpen. Leerlingen oefenen om een ontwerpvraag op te lossen via de vaste stappen van het ontwerpproces. Ook biedt deze opdracht ruimte voor algemene vaardigheden, waarvan het soms lastig is om deze een plek te geven in het biologie-onderwijs, zoals samenwerken, creatief en oplossingsgericht denken, plannen en communiceren.
Workshop Ontwerpen in de biologie
Wil je meer weten over de mogelijkheden van ontwerpopdrachten voor het vak biologie? Doe dan mee aan onze workshop ‘Ontwerp je eigen dierentuin’ op het Nibi-congres van 2 juni. Of bekijk in de gratis proeflicentie meer ontwerpopdrachten, zoals ‘Ontwerp een vervangend zintuig’ bij het thema Waarnemen en reageren.
