In het onderwijs verwijst gamification vaak naar bordspellen of naar badges, die je als leerling kunt verdienen in een digitale leeromgeving. Maar gamification is meer. Bij gamification draait het om de vraag: hoe kun je spelelementen inzetten om leerlingen te motiveren voor het onderwijs? In deze blog: 10 technieken met voorbeelden.
1: Maak nieuwsgierig
Nieuwsgierigheid is een sterke kracht om leerlingen in beweging te krijgen.
Voorbeeld
Start een les met verwondering, bijvoorbeeld door een verrassende video met een prikkelende vraag. In een openingsvideo van ‘Stevigheid en beweging’ beuken twee muskusossen met hun hoofden tegen elkaar. Hard! Hoe kan het nou dat ze geen hoofdpijn krijgen?
2: Vertel verhalen
Neem je leerlingen mee in een verhaal, of laat ze er deel van zijn.
Voorbeeld
In het thema ‘Moord op het Darwin College’ zijn de leerlingen hoofdpersoon van een spannend verhaal. Ze gaan als detective aan de slag in een moordonderzoek. Alleen met de juiste praktische -en onderzoeksvaardigheden kunnen ze de dader opsporen.
3: Geef betekenis
Betekenis is voor veel mensen een sterke prikkel om in beweging te komen. Waarvan ga jij ‘aan’?
Voorbeeld
In de O&O-opdracht ‘Green Fashion’ onderzoeken leerlingen hun eigen kledingkast op duurzaamheid, en ontwerpen ze een duurzaam kledingmerk. Dit geeft betekenis aan abstracte begrippen als duurzaamheid, plastic soep en ecologische voetafdruk.
4: Doseer aanwijzingen
Zelfs de beste leerlingen hebben af en toe een zetje nodig in de goede richting. Met de juiste signalen verloopt de reis soepel.
Voorbeeld
Elk practicum in Biologieles.nl heeft een vaste opbouw, waarin kaders, tussenkoppen en instructies de leerling begeleiden. De belangrijkste tip staat misschien wel aan de start: “Dit is een practicum. Doe het practicum als je docent dit aangeeft.”
5: Bevorder teamwork
In elk succesvol avontuur komen helden samen in actie.
Voorbeeld
Energizers, ontwerpen, en practica zijn zo ingericht dat leerlingen in kleine teams aan de slag kunnen. Zo kunnen de leerlingen met elkaar het vak leren, en elkaar helpen om verder te komen.
6: Toon vorderingen
Soms is het gewoon even fijn om te zien hoe ver je al op weg bent.
Voorbeeld
Alle opdrachten in de digitale leeromgeving zijn gekoppeld aan leerdoel en niveau (RTTI). Zo krijg je als leerling feedback over de korte termijn − ‘Heb ik de opdracht goed gedaan?’ − en over de vorderingen op langere termijn.
7: Laat verkennen
Vrije geesten gaan graag zelf op pad om de grenzen op te zoeken.
Voorbeeld
Of het nu een bloem is, een preppakket, een dierentuin of een vervangend zintuig: in alle ontwerp-opdrachten van de biologie onderbouw krijgen leerlingen de ruimte om zelf een oplossing te ontwikkelen, en te ontdekken wat er mogelijk is binnen de grenzen van de biologie.
8: Hou een boss battle
De ultieme uitdaging waarin je alles kunt laten zien.
Voorbeeld
In vele films en spellen is het een episch moment: de boss battle, waarin je al je kennis en vaardigheden nodig hebt om de laatste uitdaging te overwinnen. Het markeert vaak het einde van de reis. Zouden we de eindtoets van een thema hiermee kunnen vergelijken?
9: Geef keuzes
Hoe fijn is het wel niet als je zelf mag kiezen.
Voorbeeld
Je kunt de ‘oefentoets’ van een thema ook inzetten als instaptoets. Laat leerlingen vanuit de resultaten besluiten welke leerdoelen of paragrafen ze het beste kunnen gaan doen.
10: Organiseer competitie
Meedoen is belangrijk dan winnen (voor sommigen).
Voorbeeld
Bij sommige energizers kun je als docent een milde competitie aanbrengen. Zo plakken leerlingen bij de energizer ‘Stick it to your bones’ geeltjes op elkaar, op de plek waar het juiste bot zit. Welke groep zou dat het snelste kunnen?
