Van koala’s met geslachtsziektes tot genetisch gemodificeerd voedsel. Educatief auteur en oud-SLO’er Maaike Rodenboog heeft een reeks uitdagende biologie contexten ontwikkeld voor vwo en gymnasium onderbouw. In dit interview vertelt ze over haar ervaringen als educatief auteur, en geeft ze tips om zelf goede contexten te schrijven.
Je werkt al heel lang in het onderwijs: eerst als docent, toen als curriculumontwikkelaar voor SLO en nu onder andere als auteur van Biologieles.nl. Waarom is het onderwijs zo belangrijk voor je?
Ik vind het belangrijk dat alle kinderen meer gelijke kansen krijgen. Goed onderwijs maakt de kans groter dat dit gebeurt. Je geeft leerlingen naast kennis ook sociale en persoonlijke vaardigheden mee om verder te komen in het leven.
Vanuit welke rol kun de beste bijdrage leveren aan de ontwikkeling van leerlingen?
Toen ik voor de klas stond dacht ik: hiermee zou ik graag meer leerlingen bereiken. Toen ik bij SLO werkte bereikte ik meer leerlingen maar dacht ik: jammer dat ik deze ontwikkelde materialen niet zelf in praktijk kan testen. Als auteur van een lesmethode zit je daar tussenin. Dat is voor mij een nieuwe ervaring.
Je hebt de afgelopen maanden een serie biologie contexten geschreven voor de vwo en gymnasium onderbouw. Wat is er nodig voor een goede context?
Het is belangrijk dat de context dicht bij de leerling blijft, dat je de belangstelling wekt. Dat kan op heel veel manieren. Een video met humor bijvoorbeeld, iets dat actueel is, iets dat ze herkennen uit hun dagelijks leven of dat juist heel erg afwijkt. Bij het thema Liefde en seksualiteit hebben we bijvoorbeeld een context over koala’s geschreven. Deze dieren hebben veel last hebben van geslachtziektes. Dat kun je vergelijken met mensen. Je kunt moeilijk alle koala’s een condoom gaan omdoen, dus hoe los je dat op? Daar komt veel onderzoek bij kijken.
En voor leerlingen die niet enthousiast worden van een koala?
Je kunt nooit alle leerlingen enthousiast maken, maar door veel variatie in onderwerpen aan te bieden kun je zoveel mogelijk leerlingen bereiken. Daarom variëren we in elk thema drie soorten contexten: over biologische denkwijzen, over het verband tussen mens en natuur, en de verbinding met wetenschap en techniek. De link met technologie is bijvoorbeeld leuk voor leerlingen die die richting willen ingaan. De farmaceutische industrie ontwikkelt bijvoorbeeld een pil voor mannen. Die werkt heel anders dan voor vrouwen. Zo kun je mooi de link leggen met de inhoud van het thema.
Naast het verhaal spelen ook de vragen een belangrijke rol bij contexten. Hoe heb je dat aangepakt?
Voor leerlingen van vwo-gymnasium mag je wel ergens mee komen. Met de vragen mogen leerlingen echt wel even aan het denken worden gezet: “Hee, daar had ik nog nooit over nagedacht.” Natuurlijk kun je ook niet verwachten dat leerlingen alles weten. Dan kun je er bijvoorbeeld een meerkeuzevraag van maken, dan staat het antwoord er in ieder geval bij. Het mooiste is als leerlingen aan elkaar gaan uitleggen waarom ze kiezen voor een bepaald antwoord. Dat is weer goed voor de redeneervaardigheden.
Het schrijven van contexten is voor jou een kennismaking geweest met het werk als educatief auteur. Hoe is dat bevallen?
In het begin moest ik wennen aan het strakke format. Bij elk thema staan drie series met contexten. Bij elke context schrijven we vijf vragen. Dat vond ik wel in het begin lastig. Dan had ik teveel vragen en zei ik tegen de eindredactie: ‘Kies jij maar welke we schrappen.’ Toch geeft een format houvast, zowel voor de leerlingen als voor jezelf om te schrijven. Ik zou elke docent die lesmateriaal gaat ontwikkelen dan ook aanraden om te werken vanuit een format passend bij het curriculum op school. En om te overleggen met mededocenten. Het is enorm leuk om samen te brainstormen over onderwerpen.
Heb je nog tips voor contexten in de klas?
Het lijkt me een leuke opdracht om leerlingen zelf contexten te laten schrijven, met vragen voor hun medeleerlingen. Ik ben heel benieuwd wat daar uit komt. Stuur maar op!
